Kanlıca mantarı, Melki Mantarı, Çıntar, ( Lactarius salmonicolor, Lactarius deliciosus)

Kanlıca Mantarını kendim topladım. Tadı çok güzeldir. Çam ağacı ile ortak bir yaşam döngüsü var. Çam ağaçlarının kökleriyle bağlantılıdır. 

Ayrıntılı Bilgi:

Şapka
Büyüklüğü 5-15 cm kadardr. Mantar gençken ortası hafifçe çukurdur, kenarı içeri kıvrıktır, büyüdükçe ortası daha da çukurlaşarak hemen hemen huni şekline döner. Renk turuncudur, açık sarıdan erik sarısına kadar değişir, kenarda 1 milimetre genişlikte halka halinde açık parlak sarıdır ve belirgindir. Genel görünüşle turuncu ve sarıdan ibaret halkalıdır. Yeşil renkleme yoktur.

Lameller
Başlangıçta kırmızımtırak sarı beyaz, daha sonra açık portakal rengi tonundadır. Sapa doğru kıvrımlı şekil alır, sap üzerinde birazcık devam eder.

Sap
3-6,5 cm boyunda 0,8-2,5 cm kalınlığında, silindir şeklindedir. Renk bakımından portakal sarısı, dip kısmında kırmızımtırak sarı beyaz, yukarı kısmında arap kırmızısı turuncudur. Sapın etli kısmı kırmızı-pembedir ve koparıldığında turuncu renkte bir sıvı çıkarır. Gençken içi dolguludur, daha sonra şapkaya kadar olan alt kısımda boşlukludur.

Etli Kısım
Kırmızımtırak sarı beyaz renkli, meyve kokulu ve yumuşak, sünger gibidir.

Spor izi
Parlak kırmızımtırak sarı, tunç rengindedir.

Yetişme Yeri ve Zaman
Çam meerelerinde ve çam orman açıklıklarında, çayırlıklarda, Avrupa'da yapraklı ağaç ormanlarında, ilkbahar ve sonbaharda yağmurlardan sonra görülür. Mantar gençken, kırılıp koparıldığı yerinden portakal renkli bir sıvı çıkarır, bu sıvı hava ile temas edince kırmızı olur, iki saat sonra kırmızımtırak portakal esmeri renk alır ve acıdr. Mantarın tadı acıdır fakat nahoş değildir, lezzetlidir.

İstiridye mantarı, Kavak mantarı, ( Pleurotus ostreatus )

İstiridye Mantarı, pazarlardan alıp tükettiğim bir mantar. Beyaz şapkalı kültür mantarına tercih ederim. Fiyat olarak Beyaz şapkalı mantarın iki katı fiyatına satılıyor. Bu aralar fiyatı kilo olarak 10 tl'den satılıyor. Kültüre edildiği için yabani ortamdan toplamaya gerek olmayan bir mantar. Fiyatı da uygun. Keşke her mantar kültüre alınabilseydi de yabani ortamlarda dağ taş aramaya gerek kalmadan her zaman satın alabilseydik.

Aşağıdaki resimler satın aldığım mantarlardan çekilmiştir.

Faydaları: kolesterolü düşürür, hipertansiyonu düzenler, antibakteriyeldir, antioksidandır, bağışıklık sistemini güçlendirir, anemiye , kabızlığa, mide asiditesine faydalıdır.

Aşağıdaki resimler internetten alıntıdır. İstiridye mantarının üretim şeklini gösteriyor.

Ayrıntılı Bilgi:

Morfolojik Özellikler

Şapkası:

Yelpaze, midye kabuğu gibi yayvan kavisli, kenarı her tarafta içeri kıvrıktır. Olgunlaşınca

güderi rengini alır. Zeytini yeşilde olabilirler. Birbiri üzerinde sıralar, halinde yer alırlar. Lameller

beyaz, sap üzerinde belirgin devam edip ağ gibi birleşir.

Sap:

Yandan birleşik yok denecek kadar kısa ve kalındır. Sarımtırak beyaz olup dip kısmı, tüylü

ve yünlü gibidir. İçi dolguludur.

Etli Kısım:

 Gençken yumuşak, kuruyunca ve yaşlanınca sert olur. Hoş kokuludur.

Yetişme Yeri:

 Yapraklı ağaç gövdeleri kütükleri, tomrukları ve direkleri üzerinde kümeler halinde

bulunur. Ağaç gövdelerinin daha çok yaralı kısımlarında ve budaklarında yetişir.

Yetişme Zamanı:

 İlkbahar ve Sonbahar yılın her ayı bulunabilir.

Diğer Özellikler:

 Genç numuneler yenmelidir. Yağda kızartılmış şapkaları balık tadındadır.

Pleurotus türleri dünya genelinde kültürü yapılan mantar türleri içerisinde ikinci sırada yer

almaktadır. Bu cins içerisindeki türlerden ise en fazla üretileni Pleurotus ostreatus’ tur. Bu tür ilk

olarak Falck tarafından 1917 yılında kültüre alınmıştır.  

Kuzugöbeği (Morchella esculenta)

Kuzugöbeği mantarıyla geçen yıl tanıştım. Henüz kendim toplamış değilim ancak pek fazla karıştırılacak bir mantar değil. Fethiye Yeşil Üzümlü Kuzu göbeği festivaline gittim. Geçen yıl kilosu yaş olarak 70 tl den satılıyordu. Orda Kuzugöbeği mantarının gözlemesini yedik. Çok nefisti gerçekten.

 Bu yıl Fethiye pazarında kilosunu 100 ile 150 tl arasında satıyorlardı. 20 Liraya 200 gram satın aldım. İşte aşağıdaki resimde görülen poşetin içindekiler. Tavada kavurarak iki gün yedim. Aslında yediğim mantarlar arasında Mavi Cincile tat olarak birinci gelir. Yine de denemeye değerdi.

Kuzugöbeği   ( Morchella esculenta ), Morchellaceae familyasından, yenilebilen bir mantar türüdür. Genelde ormanlarda tek tek veya Küçük gruplar halinde bulunur, özellikle orman yangınlarında sonra sıkça rastlanır. Genelde bahar aylarında ortaya çıkar. Bahar aylarında yağışın olmaması olumsuz yönde etkiler.      

Gyromitra Esculenta   gibi zehirli türlerle (sahte kuzu göbeği mantarı) karıştırılma Riski olduğundan dikkatli olunmalıdır.

Çeşitli alerjik reaksiyonlara Neden olacağından çiğ olarak yenmemelidir . Fransız mutfağının Önemli olan bir öğesi kuzu göbeği mantarı Ekonomik değeri olan ve pek çok gurme tarafından tercih edilen bir lezzetli türdür. (Bu kısım Wikipedia'dan alındı.)      

Ayrıntılı Bilgi:

Şapka
Çok değişken büyüklükte olup, genelllikle 4-8 cm. yükseklikte ve 4-6 cm. çapındadır. Şekil bakımından kabaca yumurta gibidir; düzensiz, boyuna yönde düzgün bir sıra oluşturmayan, yuvarlak, biraz uzunca veya köşeli olabilen oldukça geniş, derin olmayan oyukları vardır, oyukların kenarı dolambaçlı sırtlarla ağ gibi görünür, çukur kısımları kırmızımsı sarı renkte, damar gibi çıkıntılar daha sarımtırak, bazan pembe veya kırmızılı zeytin rengindedir. Şapkanın dip kısmı sapa dik olarak oturur.

Sap
Boyu 3-6 cm, eni 1-3 cm arasında değişir. Kuvvetli olup silindir şeklindedir. İçi boştur, fakat düzenli bir boşluk göstermeyip, dibinde daha genişler. Dış kısmı buruşuklu ve uzunluğuna oluklu, yukarı tarafında az olarak kepeklidir. Rengi kirli beyaz, sarımtrak, yaşlanma ile kahverengimsidir. Çok gevrek bir yapıdadır.

Etli Kısım
Mum kıvamında, gevrek ve kırmızımtrak sarı renktedir. Hoş bir tada ve kokuya sahiptir.

Spor İzi
Koyu krem renklidir.

Yetişme Yeri ve Zamanı
Toprakta, orman açıklıklarında, yol ve akarsu kenarlarında, bitki örtüsü yanmış arazide ilkbaharda, Mart ve Mayıs ayları arasında görülür. Akçaağaç, Fındık, Kayın, Dişbudak ve Karağaçların altında tek tek bulunur

Çok iyi yenen bir mantardır, yavaş pişirildiği zaman çok lezzetli olur. Pişirilmeden önce çok iyi temizlenmelidir. Bir oturuşta çok fazla yenilmemelidir. 

Söbelen Mantarı, Pösteki Mantarı, Mürekkep mantarı ( Coprinus comatus )

Söbelen mantarı, evet bu mantar köyümüzdeki evin bahçesinde bir ağacın dibinde çıkmaya başladı. Şöyle ki dikilen ağaç fidanının dibine hayvan gübresi döküldü. Ne olduysa bundan sonra oldu. Otların içinden çıkan bu mantar, bahar aylarında yağmuru, suyu ve de 15 - 20 Santigrat dereceleri görünce hemen çıkıveriyor. Biz de bunları fazla olgunlaşıp siyahlaşmadan keserek pişirip afiyetle yiyoruz. Aşağıda gördüğünüz resimler bunlara aittir.

 

 Üstteki resimde mantarın üç formu görülüyor. Sol üstteki siyahlaşmıs ve şapkası iyice açılmış. Mürekkep görünümünde sporları dökmeye başlamış. Onun hemen altında ise topraktan yeni çık makta olan formu var çok küçük henüz. Sağda iki tane daha var bunlar büyük ve gençler ve yenilebilirler. Bu şekildeki mantarlardan 5 tane bulununca tavada soğan ve patatesle kavrulabilir. Kendim kavurunca baharatlı yapmayı tercih ediyorum. Ya da daha az bulunursa çorba da yapılabilir.

 Tıbbi olarak faydası olan bir mantardır.Şeker Hastalığına(Diabetes) iyi geldiği yapılan araştırmalarla ortaya konmuştur.

Aşağıdaki resimlerde gördüğünüz gibi mantarın şapkası mürekkep halinde dökülüyor. Mantar bu haldeyken yenilmeye müsait değildir. Dokusu bayağı zayıflamıştır ve piştiğinde simsiyah bir yemek olur:)

27 Nisan 2016 tarihinde bulduğum mantarın resimleri aşağıdadır. Yaklaşık olarak 10 cm büyüklüğünde bir mantar.

Şimdi gelelim Söbelen'in özelliklerine;

Mantarı Pösteki , ( Coprinus comatus ) Coprinaceae ailesinden, olan bir yenebilen mantar türüdür .   

Adını, koyun postu gibi görüntüsüne dayanılarak Farsça kökenli pösteki (koyun ya da keçi postu) sözünden alır. Adları Diğer Mürekkep mantarı ve Söbelem ' the dir. Şapkası 4-15 cm. uzunlukta silindirik şekildedir. Beyaz renkli ve yüzeyi pürüzlüdür, zamanla alttan başlayarak siyah mürekkepsi bir yapıya bozunur. Genelde çayırlık alanlarda küçük gruplar şeklinde görülür. Spor baskısı siyahtır, sporları 7-9 mikron büyüklükte , eliptiktir.      

Tadı oldukça iyidir, genç örnekler daha lezzetlidir, yaşlı örnekler çok fazla su içerir. Ender durumlarda alkolle beraber alındığı zaman rahatsızlık verebildiği rapor edilmiştir.(  Bu bilgiler Wikipedia'dan alınmıştır. )

Ayrıntılı bilgi:

Morfolojik Özellikler

Şapka: Silindire benzer. Kenarı aşağıdan yukarıya doğru dönerek ve yarılarak yayvanlaşır.

Yün gibi beyaz birbirinin üzerine gelen ve geriye kıvrılan kaba tüylü pullara sahiptir. Tepesi

düz ve açık kahverengimtraktır.

Sap: Uzun ince ve düz, içi boş ve lifli, dip kısmında şişkincedir. Kolayca haraket

ettirilebilen, ince, parlak bir yüksüğe sahiptir.

Etli Kısım: Beyaz, ince yumuşak ve suludur. Kokusu ve tadı hoştur.

Yetişme Yeri: Humusu bol zengin topraklarda, bahçelerde, parklarda, yeni inşa edilmiş yolların ve

patikaların kenarlarında, ekilmiş tarlalarda ve çöplüklerde kümeler halinde yağmurlardan sonra

görülür.

Yetişme Zamanı: Mayıs-Kasım

Diğer Özellikler: Mantar, olgunlaşmadan siyah sıvı haline yaklaşmadan önce toplanmalıdır.

Toplama gününde yenilebilecek kadar ve genç numuneler kullanılmalıdır. Yeni ve fazlaca

gübrelenmiş arazilerde yetişmiş numunelerden kaçınılmalıdır.

Kültüre alınmış mantarlar içerisinde yer almaktadır. 1984 yılında Wang ve Kang tarafından

ilk olarak kültürü yapılmıştır. Genelde Uzakdoğu ülkelerinde tanınmakta ve tüketilmektedir.